Θανάσης Τριαρίδης

 

Υπερ πορνογραφίας

 

 

            Στα αυτιά των περισσοτέρων οι λέξεις «πορνογραφία» ή «πορνογράφημα» ακούγονται ως βρισιές. Οι επίσημοι φορείς (η Εκκλησία, η Εκπαίδευση, το Κράτος) όλων των χωρών του κόσμου τις λογαριάζουν για κάτι «μιαρό» και «διαβολικό», συνώνυμο με την «έκλυση των ηθών» και άρρηκτα συνδεδεμένο επερχόμενη «τιμωρία των αμαρτωλών». Τα «Ιερά Βιβλία» των μονοθεϊστικών θρησκειών βρίθουν από λογείς κατάρες και φριχτές απειλές προς κάθε εκδήλωση ελεύθερου ερωτισμού. Τα Σόδομα και τα Γόμορρα της Παλαιάς Διαθήκης αφανίζονται από τον «Θεό», στην χριστιανική Αποκάλυψη μια τρομακτική λιμνη της φωτιάς περιμένει «τους πόρνους και τους μοιχούς» - για να μην μιλήσουμε για το Κοράνι και το Ισλάμ, που θεωρεί αμαρτία ακόμη και την δημόσια θέα του γυναικείου προσώπου. Και όποιος τολμήσει να υπαινιχτεί πως ο θρύλος του Ναζωραίου είναι στον πυρήνα του μια ερωτική, αντιεκκλησιαστική (δηλαδή ανοιχτή, δίχως προαπαιτούμενα) παραβολή, που διαστρεβλώθηκε από τους φασίστες των αιώνων, ευθύς γίνεται ένας ακόμη «μιαρός» -κι ας πασχίζει η ζωγραφική τουλάχιστον εφτά αιώνων για το ενάντιο. Ετούτος ο «μιαρός» στον καιρό του Τζορντάνο Μπρούνο καίγονταν στο κέντρο της Ρώμης. Στον καιρό του Καζαντζάκη έμπαινε στις λίστες των «αντιχρίστων» που τηρούσαν οι Εκκλησίες – «ορθόδοξες» και «καθολικές».

 

            Ας σκεφτούμε τι θεωρήθηκε πορνογραφία μέσα στους αιώνες: σχεδόν ολόκληρη η αρχαία ελληνική τέχνη, ένα μεγάλο κομμάτι της αναγεννησιακής ζωγραφικής (ας πούμε η Αναδυομένη Αφροδίτη του Μποτιτσέλι, η Γαλάτεια του Ραφαήλ Σάντσιο ή ακόμη και ο Ευαγγελιστής Ματθαίος του Καραβάτζιο), μα και ορισμένα από τα σπουδαιότερα λογοτεχνήματα των αιώνων (ο Αριστοφάνης, ο Οβίδιος, ο Πετρώνιος, ο Βοκάκιος, ο Ζολά, ο Τζόις – και, για να φτάσω στις μέρες μας, ο Εμπειρίκος). Και οι εξουσίες (θρησκευτικές και κοσμικές) πάντοτε φρόντιζαν για την απαραίτητη καταστολή οποιασδήποτε εκδήλωσης ερωτικής ελευθερίας, ακριβώς γιατί γνώριζαν πως τούτη η ελευθερία βρίσκεται στον αντίποδα της ισχύος τους.

 

            Στον καιρό της εικόνας η λεγόμενη «πορνογραφία» πήρε μια πιο συγκεκριμένη μορφή: η αναπαράσταση της σεξουλικής πράξης έφερε στο προσκήνιο μια τεράστια βιομηχανία με εξίσου τεράστιο κοινό. Στους προαιώνιους επικριτές της «πορνογραφίας», προστέθηκαν και όσοι λέγουν πως η κινηματογραφημένη σεξουαλική πράξη είναι μια εμπορική δικαιοπραξία με σκοπό το κέρδος και όχι την ηδονή ή και όσοι υποστηρίζουν πως η ευρεία χρήση της πιθανότατα να εθίσει τους ανθρώπους σε ψηφιακές ερωτικές εμπειρίες. Φυσικά τούτες οι απόψεις διαφορίζονται από τις κατάρες των λογής «ταλιμπάν»: ωστόσο πιστεύω πως είναι πολύ επικίνδυνο να βάζουμε διαχωριστικές γραμμές στα κίνητρα των ανθρωπίνων πράξεων που γινονται με ελεύθερη βούληση (δηλαδή με δυνατότητα επιλογής). Επίσης πιστεύω πως η εξοικίωση με την σεξουαλική πράξη μας φέρνει κοντύτερα στην πραγματοποίησή της. Και πως είναι καλύτερο να βλέπουν οι άνθρωποι πορνοταινίες και να ερεθίζονται, παρά φοβούνται «λίμνες της φωτιάς» που καίνε του «αμαρτωλούς» στην φριχτή «Κόλαση».

 

            Να το πω καθαρά: είμαι υπερ της πορνογραφίας – εφόσον φυσικά τηρείται το αυτονόητο δικαίωμα της ελεύθερης συναίνεσης των όσων συμμετέχουν σε αυτή. Και θεωρώ ελπιδοφόρο πως στην νεοθρησκόληπτη Αμερική του Μπους, τριάντα συγγραφείς και καλλιτέχνες (ανάμεσά τους ο Σαλμάν Ρουσντί, ο Γκορ Βιντάλ, ο Λου Ριντ και πολλοί άλλοι) συμμετέχουν με κείμενα τους σε μια έκδοση-μανιφέστο υπερ της πορνογραφίας. «Ο βαθμός ελευθερίας και πολιτισμού μιας κοινωνίας κρίνεται από τη θέλησή της να αποδεχτεί την πορνογραφία» γράφει ο Ρουσντί. Νομίζω πως έχει δίκαιο. Όσο περισσότερο λατρεύεται το σώμα, οι εκστάσεις του και οι εκκρίσεις του, τόσο λιγότερο ισχυροί είναι όσοι, παντοκράτορες και ποιμενάρχες, λογαριάζουν τους ανθρώπους για ιδιοκτησία τους και σπέρνουν τον φόβο. Αλλιώς: όσο περισσότερο ερεθίζονται οι άνθρωποι από ανθρώπους, τόσο πιο ελεύθεροι είναι από τους «Μπαμπούλες», από τα σκιάχτρα, από τα «Θηρία που έρχονται στην ακροθαλασσιά». Και αυτό δεν είναι λίγο – είναι πάρα πολύ.

 

 

                (Δημοσιεύτηκε στη Μακεδονία της Κυριακής, στις 03-10-2004.)